Hồi chuông từ phần 1 trước đó vẫn còn vang vọng – 39% kỹ năng sẽ lỗi thời vào năm 2030. Kỹ năng mềm – thứ từng là vũ khí “cạnh tranh” sắc bén, giờ đây có thể trở thành rào cản cho sự phát triển cá nhân nếu người sở hữu kỹ năng đó quá tự tin và không để ý cập nhật các biến động của thị trường lao động. Còn với người trẻ, bạn sẽ làm gì để không trở thành người đứng ngoài cuộc của tình trạng “chưa mới đã biến thành cũ”. Phần 2 này Hướng nghiệp SiF sẽ giúp bạn mở khóa những điều tưởng như mơ hồ – nhưng lại quyết định bạn có theo kịp tương lai hay không.
Bộ Kỹ Năng Cốt Lõi Cho Người Lao Động Thời Đại Số
Theo dự báo của UNICEF, đến năm 2030, hàng trăm triệu người trẻ tốt nghiệp nhưng vẫn thiếu những kỹ năng thực sự cần thiết để làm việc hiệu quả. Trước thực trạng này, vào năm 2019, UNICEF đã giới thiệu “Khung kỹ năng chuyển đổi toàn cầu”, giúp người trẻ xác định rõ đâu là những nhóm kỹ năng cần rèn luyện để thích nghi và phát triển trong thời đại số Khung kỹ năng gồm 4 nhóm chính:
- Nhóm kỹ năng Nền tảng: Bao gồm đọc, viết, tính toán – là nền móng cơ bản không thể thiếu để bạn học tập và làm việc hiệu quả.
- Nhóm kỹ năng Số: Khả năng sử dụng công nghệ và internet để tìm kiếm thông tin, kết nối, học hỏi và chia sẻ một cách chủ động, an toàn, sáng suốt.
- Nhóm kỹ năng Chuyên môn: Là kiến thức và kỹ năng đặc thù của từng ngành nghề (ví dụ: trang điểm, kỹ sư nông nghiệp…), giúp người lao động thực hiện tốt công việc cụ thể.
- Nhóm kỹ năng Chuyển đổi (còn được gọi là Kỹ năng mềm, Kỹ năng chung): Đây là “vũ khí bí mật” giúp bạn linh hoạt trong mọi công việc, bao gồm:
- Nhóm kỹ năng tư duy: liên quan đến khả năng cần tư duy, suy nghĩ, bao gồm khả năng tập trung, ra quyết định, giải quyết vấn đề, lập kế hoạch,…
- Nhóm kỹ năng xã hội: liên quan đến khả năng tương tác với con người, bao gồm khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, đàm phán, thương lượng,..
- Nhóm kỹ năng cảm xúc: liên quan đến khả năng thấu hiểu cảm xúc của bản thân và người khác để có cách cư xử phù hợp, bao gồm khả năng hiểu và điều chỉnh cảm xúc bản thân, ứng phó với stress, khả năng đồng cảm, thấu cảm với người khác,…
Báo cáo 2025 về Tương lai việc làm của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cũng nhấn mạnh rằng kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề vẫn là kỹ năng hàng đầu được các nhà tuyển dụng ưu tiên. Bên cạnh đó xuất hiện các kỹ năng tự quản lý mới như học tập tích cực, khả năng kiên cường, chịu được áp lực và linh hoạt là một chìa khóa giúp người lao động tồn tại và phát triển. Sự phát triển của các ngành công nghệ cao và kỹ thuật số đòi hỏi người lao động càng phải chủ động tăng cường kỹ năng chuyên môn theo xu hướng nghề nghiệp mới để góp phần tạo động lực cho sự đổi mới và tăng trưởng kinh tế.
Phát Triển Kỹ Năng Có Chiến Lược
Với 59% lực lượng lao động toàn cầu cần được đào tạo lại vào năm 2030 và 120 triệu người có nguy cơ bị tụt hậu do thiếu kỹ năng (WEF 2025), cùng với đó là 170 triệu việc làm mới sẽ xuất hiện vào năm 2030 ở các ngành như công nghệ, năng lượng xanh, chăm sóc sức khỏe, giáo dục,…bạn lại càng không thể chần chừ, việc trì hoãn nâng cấp kỹ năng là tự đặt mình vào vùng nguy hiểm.
Sự thật là không có kỹ năng nào đến từ việc nghe giảng rồi ghi vào CV. Kỹ năng được rèn trong va chạm, trong dự án, trong tình huống thật. Học kỹ năng không phải là “học để biết”, mà là học để làm được – và làm giỏi hơn mỗi ngày. Bạn phải thực hành để biến kiến thức thành năng lực. Sau đây là một số chiến lược bạn có thể sử dụng để học các kỹ năng mới và phát triển các kỹ năng bạn đã có:
- Xem mô tả công việc thực tế: Tìm hiểu các vị trí công việc bạn hướng tới đang yêu cầu kỹ năng gì. Từ đó, biết nên học gì và cần cải thiện điểm nào để tăng cơ hội việc làm.
- Đặt mục tiêu rõ ràng: Xác định kỹ năng bạn muốn rèn luyện, chia nhỏ thành các mục tiêu cụ thể, dễ đạt và đặt mốc thời gian để hoàn thành từng bước.
- Tìm người hướng dẫn: người hướng dẫn là người rất thành thạo về kỹ năng mà bạn đang muốn luyện tập; nên là người có điều kiện thường xuyên quan sát bạn học tập, làm việc. Đó có thể là cha mẹ, anh chị, thầy cô, người quản lý hoặc một người đồng nghiệp mà bạn nể phục và tôn trọng.
- Đừng bỏ qua các cơ hội đào tạo tại nơi làm việc: khám phá các cơ hội đào tạo tại nơi bạn học, bạn làm việc từ các buổi đào tạo chính thức cho đến những buổi chia sẻ giữa đồng nghiệp. Hãy tham khảo với quản lý của bạn về khóa đào tạo có sẵn ở công ty hoặc về kỳ vọng được đào tạo thêm một kỹ năng cụ thể nào đó giúp bạn nâng cao hiệu quả, hiệu suất công việc. Tinh thần chủ động học hỏi đó luôn được đánh giá cao.
- Tham gia khóa học: trong trường hợp không tìm được người hướng dẫn trực tiếp, hoặc kỹ năng bạn mong muốn không được đào tạo tại nơi học, nơi làm việc, bạn có thể tham gia các khóa học hướng dẫn rèn luyện kỹ năng.
- Chủ động xin phản hồi: tham khảo cha mẹ, thầy cô, quản lý, đồng nghiệp hoặc bạn bè (những người có điều kiện cùng làm việc, quan sát bạn) về các tình huống bạn đã vận dụng kỹ năng bạn đang tập trung rèn luyện. Phản hồi thực tế sẽ giúp bạn điều chỉnh và tiến bộ nhanh hơn.
- Quan trọng nhất – Thực hành, thực hành và thực hành: Lưu ý rằng những gì bạn gặt hái từ khóa học chỉ là hướng dẫn lý thuyết; để biến kỹ năng đó thành của mình, bạn phải thực hành luyện tập thường xuyên trong các hoạt động học tập và làm việc hàng ngày.
Hãy nhớ: Kỹ năng là thứ bạn “làm được”, không phải thứ bạn “biết được”. Mỗi lần thực hành là một bước tiến để bạn sẵn sàng cho tương lai!
Sẵn Sàng Chinh Phục Nghề Nghiệp
Thời điểm tốt nhất để trang bị kỹ năng chính là hôm nay.
Trang bị kỹ năng không chỉ giúp bạn vượt qua khoảng trống kỹ năng mà còn mở ra cánh cửa đến những cơ hội lớn. Bắt đầu từ hôm nay, rèn luyện một kỹ năng nhỏ, làm một điều bạn chưa từng thử, tự đặt ra mục tiêu học tập cá nhân. Đó không phải là “chuẩn bị”, mà là tự bảo vệ tương lai nghề nghiệp của chính bạn
Hướng Nghiệp SiF là người bạn đồng hành không thể thiếu! Theo dõi chúng tôi ngay để cập nhật thêm thật nhiều thông tin bổ ích, uy tín về định hướng và phát triển nghề nghiệp tại Việt Nam.
